1. Lũ quét là gì? Nguyên nhân hình thành

Lũ quét là hiện tượng thiên nhiên nguy hiểm thường xảy ra ở vùng núi cao, có độ dốc lớn. Lũ thường đến từ những cơn mưa dông, bão nhiệt đới hay các khu vực có lượng lớn băng tuyết tan một cách đột ngột. Ngoài ra, lũ còn được hình thành từ các lần xả lũ đập hay vỡ hồ thủy điện trên núi cao. 

2. Các loại lũ quét điển hình hiện nay

– Lũ quét sườn dốc: Lũ quét sườn dốc thường xảy ra vào đêm và sáng tại vùng có địa hình núi cao, sườn dốc, có mạng lưới sông suối tập trung. Lũ xảy ra thường do mưa lớn đột ngột, có tính nguy hiểm rất cao cho tài sản và tính mạng con người.

– Lũ quét do vỡ đập/đê/hồ chứa: Lũ quét do vỡ đập/đê/hồ chứa hay các công trình thủy điện thủy lợi giải phóng ra lượng lớn nước gây ngập úng trong khu vực. Loại lũ này diễn ra rất nhanh và có sức tàn phá lớn. 

– Lũ quét do bùn đá: Đây là loại lũ quét mang theo lượng lớn bùn đá do sạt lở núi hoặc từ lòng suối. Lũ quét bùn đá đặc biệt nguy hiểm vì dòng lũ chảy xiết và khả năng sát thương rất cao đối với nơi lũ tràn qua.

– Lũ quét nghẽn dòng: Lũ được hình thành khi dòng sông suối đột ngột bị tắc nghẽn khiến nước sông suối dâng cao và làm ngập úng vùng lòng chảo, thung lũng. Đến khi đập chắn mất ổn định, lũ sẽ được giải phóng xuống phần hạ lưu. Lũ quét nghẽn dòng thường xuất hiện ở vùng hay có hiện tượng trượt lở ven sông.    

– Lũ quét hỗn hợp: Tại các vùng núi nước ta thường xảy ra theo dạng lũ quét hỗn hợp với đồng thời các hình thức thiên tai như sạt lở đất, lũ quét sườn dốc hay lũ bùn đá. Vậy nên mỗi khi tới mùa mưa lũ, các lực lượng chức năng sẽ tăng cường tuyên truyền các cách phòng chống lũ quét để bà con chuẩn bị kịp thời. 

3. Dấu hiệu lũ quyét:

- Mưa lớn nhiều ngày, đặc biệt ở thượng lưu

- Nước sông suối chuyển màu đục

- Có tiếng động bất thường của đất đá, cây cối

- Xuất hiện âm thanh lạ trong lòng đất

4. Cách ứng phó lũ quét

Những việc nên làm

- Luôn luôn cảnh giác, đề phòng khi có các dấu hiệu của lũ quét, nhất là khi có mưa lớn kéo dài (kể cả ban đêm)

- Thường xuyên theo dõi thông tin cảnh báo mưa, lũ quét (bao gồm cả khu vực thượng lưu) trên mọi phương tiện như tivi, loa, đài, internet…

- Thông báo cho chính quyền và những người xung quanh khi có dấu hiệu lũ quét

- Tránh xa các khu vự có nguy cơ lũ quét, không được lội qua sông, suối, ngầm, tràn, đường bị ngập…

- Sẵn sàng sơ tán theo hướng dẫn của chính quyền địa phương, an toàn tính mạng là quan trọng nhất.

 - Chạy thật nhanh ra khỏi nơi nguy hiểm đến các khu vực, vị trí cao hơn.

Những việc không nên làm

- Không lội xuống nước nếu nhìn thấy dây điện hoặc cột điện bị đổ xuống nước.

- Không được đánh cá, vớt củi, bơi lội qua sông, suối khi có mưa lớn hoặc thấy có dấu hiệu bất thừng như nước tư trong chuyển sang đục dần

 - Hạn chế đi lại qua sông, suối; không đi gần khu vực cầu, cống khi nước đang lên, dòng chảy mạnh.

Những việc nên làm thường xuyên

- Thường xuyên theo dõi thông tin mưa lũ trên báo, đài, tivi hoặc loa phát thanh công xộng, các mạng xã hội; quan sát các dấu hiệu có thể xảy ra lũ quét.

- Tham gia tích cực các cuộc họp thôn bản để biết thông tin về mưa lũ và các biện pháp phòng ngừa

 - Xác định vị trí an toàn hơn có thể trú ẩn khi có tình huống xảy ra

- Không nên xây nhà tại những nơi thường có lũ xảy ra, nơi gần dòng chảy, có độ dốc cao. Di dời nhà cửa đến vùng đất an toàn hơn

- Chủ động chuẩn bị thức ăn, nước uống, thuốc và đồ sơ cứu y tế, đèn pin, cuốc, xẻng, cuộn dây.

- Không phá rừng đầu nguồn hoặc khai thác gỗ bừa bãi. Trồng cây và bảo vệ rừng